Fusie kán een middel zijn om onze idealen te realiseren maar niet om een formatie vlot te trekken

De PvdA is een ledenpartij en kent ook ledendemocratie. Je hoort wel eens partijgenoten verzuchten dat die ledendemocratie de boel soms zo belemmert. “We moeten dóór!”, zeggen ze dan. Dergelijke opmerkingen hoor je vooral wanneer de ledendemocratie heeft geleid tot een besluit dat sommige leden niet bevalt. Vooral uit de hoek van de volksvertegenwoordiging kijkt men soms met angst en beven naar moties die door leden zijn ingebracht. Om het politieke machtsspel in Den Haag goed te kunnen spelen, moet je je handen vrij hebben. Ik kan me dat best voorstellen.

Ovetuigen

Maar tegelijkertijd is die ledendemocratie wél wat onze partij onderscheidt van andere partijen. En dat bedoel ik positief. Komt er een motie waar je het niet mee eens bent, dan zal je je best moeten doen om andere leden van jouw mening te overtuigen. We zijn een sociaal-democratische partij.

Samenwerking

Ik ga morgen in de ledenraad tégen moties stemmen die nu een fusie bepleiten tussen de fracties van de PvdA en GroenLinks. Ik doe dat om verschillende redenen: ten eerste is een fractiefusie geen inzet geweest van ons verkiezingsprogramma. De leden hebben de fractie het mandaat gegeven om de samenwerking op te zoeken met andere linkse partijen en niet om te gaan fuseren.

Trouw

Het kan zijn dat er nu een meerderheid is binnen de PvdA die zelfs voorstander is van een volledige fusie met GroenLinks – op termijn-, dan nog vind ik het heel belangrijk dat we rekening houden met die grote minderheid die dat per se niet wil. Een fractiefusie van GroenLinks en de PvdA die tot stand is gekomen onder druk van de formatie zal bij hen slecht vallen.

Een dergelijke fusie zal in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 ook ongemak veroorzaken bij afdelingen waar de relatie tussen PvdA en GroenLinks nou niet bepaald soepel verloopt. Je kunt dan wel zeggen: stap over je schaduw heen en ga ook lokaal samenwerken, maar dan doe je geen recht aan de politieke werkelijkheid in sommige gemeenten waar GroenLinks in het college zit en de PvdA in de oppositie (of omgekeerd).

Eensgezind

Als we op termijn willen fuseren met andere linkse partijen dan zal dat moeten gebeuren met een zoveel mogelijk eensgezinde PvdA. Dat betekent dat je de tijd moet nemen om het gesprek aan te gaan met elkaar. En dat vraagt soepelheid van de PvdA-leden, van voor- en van tegenstanders van een fusie. Zet niet bij voorbaat je hakken in het zand. Mijn medekandidaten voor het partijvoorzitterschap Frank van de Wolde en Reshma Roopram zijn respectievelijk fel voor- en tegenstander van een fusie met GroenLinks. Mijn standpunt: een fusie is een middel en geen doel. Het doel is hoe we op de beste manier onze idealen kunnen realiseren. Als dat een fusie is, laat die er dan komen. Maar dan wel wanneer we iedereen bij dat proces betrekken. Ja, en dat kan soms best lang duren. Het CDA deed er dertien jaar over, de ChristenUnie zeven jaar.

Klimaatcrisis

Dat de PvdA en GroenLinks elkaar nu vasthouden bij de formatie geeft vertrouwen voor linkse samenwerking in de toekomst. In het dubbelinterview met Ploumen en Klaver in de Volkskrant van vanochtend zei Ploumen dat bij “weer een rechts kabinet er vier jaar niks gebeurt”. Ik ben het daar mee eens, de problemen zijn te groot – vooral met een klimaatcrisis die zich ook steeds nadrukkelijker in ons land laat gelden- om de oplossingen aan rechts te laten. Maar in dat formatieproces moet de PvdA – in eerste instantie aan GroenLinks- wel een heel duidelijke ondergrens markeren van wat voor haar nog acceptabel is. Waar die ondergrens ligt, heeft de fractie waarschijnlijk wel geleerd uit het kabinet Rutte 2.

De leden

Het interview in de Volkskrant met Ploumen en Klaver eindigde met de constatering van de journalist dat “een fusie nu wel niet kan uitblijven”. “We zullen zien”, antwoordden Ploumen en Klaver blijkbaar “in koor”. Ik zou daar aan willen toevoegen: de leden zullen dat zien. En het is de taak van de voorzitter van de partij om daar de fractie op tijd aan te herinneren. En het is de taak van de voorzitter om "de boel bij elkaar te houden".