Het verhaal van de PvdA

Floor Wibaut

De sociaaldemocratie kent vele iconen die Nederland in het verleden socialer en rechtvaardiger hebben gemaakt of die daar nu dagelijks mee bezig zijn. Elke PvdA-afdeling heeft ze: leden die de idealen van de partij dag in dag uit weer uitdragen in woord en daad. Zij vertellen het verhaal van de PvdA. Dat verhaal mag wel wat zichtbaarder worden.

Al ruim tien jaar loop ik, als ik naar mijn werk ga bij de media-opleiding van de Hogeschool van Amsterdam, langs het standbeeld van de beroemde vooroorlogse Amsterdamse sociaaldemocraat en wethouder, Floor Wibaut. Het stond eerst een beetje verloren op de stoep van de brug over de Singelgracht, maar is enkele jaren terug een kleine honderd meter verplaatst naar de kop van “zijn” Wibautstraat, waar de rijzige SDAP-wethouder met de wilde haardos als een soort poortwachter het aanstormende verkeer, dat vanuit het centrum richting Amstel-Station raast, welkom heet.

Shaolin-monnik

Ze hebben Wibaut een sokkel gegeven die iets wegheeft van een middeleeuwse donjon. Het lijkt alsof hij daar staat om zijn mensen en bezittingen te verdedigen tegen indringers. Dat beeld wordt ook nog eens versterkt door de stevige wandelstok die Wibaut vasthoudt, als het wapen van een Chinese Shaolin-monnik.

Jordaan

Die sokkel doet geen recht aan wie hij was, wat hij vertegenwoordigde en nog steeds vertegenwoordigt. Wibaut keek niet argwanend en defensief naar de buitenwereld. Integendeel, met een scherpe blik zag hij, kind van de elite, de armoede in de stad, de verkrotting in de Jordaan waar grote gezinnen onder erbarmelijke omstandigheden moesten leven in benauwde en vochtige souterrains en achterhuizen. Hij ging er zelf langs om met eigen ogen te zien hoe nijpend de situatie was van duizenden Jordanezen. En vervolgens ging hij arbeiderswoningen bouwen (“Wie bouwt? Wibaut!”) en legde daarmee mede de basis voor de volkshuisvesting in Nederland.

Wibaut is een icoon van de sociaaldemocratie en daarmee van de Partij van de Arbeid (en in eerste instantie diens voorloper de SDAP). Als steenrijke zakenman keek hij verder dan zijn eigen belang. De armoede die hij trof in de stad beschouwde hij als een onrecht dat moest worden bestreden.

Willem Vliegen

Algemeen kiesrecht

De Nederlandse sociaaldemocratie kent vele iconen: Limburger Willem Vliegen hielp eind negentiende eeuw de glasblazers van de fabrieken van de familie Regout zich te organiseren toen Regout hun lonen wilde verlagen. Daarna was hij een van de oprichters van de SDAP. De Barendregtse Suze Groeneweg werd voor die SDAP het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid. De Hilversumse SDAP-wethouder, de joodse David Lopes Dias, schreef tot in de Tweede Wereldoorlog felle stukken tegen het naziregime. Hij stierf in concentratiekamp Mauthausen. Henriette van der Mey was in 1885 als verslaggever van de Middelburgse Courant de eerste vrouwelijke journalist van Nederland. Ze was een groot voorvechtster van het algemeen kiesrecht voor mannen én vrouwen. Ze was actief lid van de SDAP. Rotterdammer Johan Brautigam ging op twintigjarige leeftijd varen en werd later medeoprichter en secretaris van de Centrale Bond van Transportarbeiders. Daarna werd hij in Rotterdam een markant en gerespecteerd wethouder volkshuisvesting.

Henriette van der Mey

Ombudsteam

Deze pioniers van de sociaaldemocratie werden na de oorlog in de PvdA weer opgevolgd door nieuwe iconen. Willem Drees gaf ons de sociale zekerheid, Hedy d'Ancona was (en is) een van de gezichten van de Rooie Vrouwen en van de tweede feministische golf. De Utrechtse oud-voorzitter van de PvdA, Hans Spekman, bedacht het ombudsteam, een ongelooflijk sterk (en te onzichtbaar) instrument dat in 180 PvdA-afdelingen handen en voeten geeft aan onze sociaaldemocratische idealen door burgers “om niet” te helpen die in de problemen zijn gekomen met de overheid, met de huisbaas, verzekeringsmaatschappijen, etc.

Algemeen belang

Wat hebben al deze sociaaldemocraten uit het verleden en het heden met elkaar gemeen? Ze droegen en dragen in de praktijk onze waarden uit: gelijke kansen, gelijke rechten, rechtvaardigheid, solidariteit. Ze kijken verder dan hun persoonlijke belangen, komen op voor mensen die, alleen vanwege de plek waar ze zijn geboren, opgroeien met minder kansen. Deze iconen vertellen het verhaal van de sociaaldemocratie en dus ook van onze PvdA.

Dat verhaal mogen we wel met wat meer overtuiging en trots vertellen aan de buitenwereld. Wij zijn geen partij die opkomt voor deelbelangen, we kijken naar het algemeen belang, naar de samenleving als geheel en hoe we deze zo rechtvaardig en eerlijk mogelijk kunnen inrichten, nu en voor de toekomst.

Van Gogh

Onze leden zijn onze verhalenvertellers. Elke afdeling heeft actieve leden die zich inzetten om onze idealen in de praktijk te verwezenlijken. Op 12 juli vond op het partijbureau van PvdA-Rotterdam het eerste debat plaats tussen de kandidaten voor het voorzitterschap van de PvdA. Na afloop sprak ik een jonge vrouw die pas twee maanden lid was van de partij. Ze was kunstenares. Ze vertelde dat ze jongeren in achterstandswijken in contact bracht met kunst. Ze nam ze mee naar musea, sprak met ze over beroemde kunstenaars als Van Gogh en Rembrandt. Ze vertelde er met passie over, hoe onbevangen de jongeren met elkaar en met haar in gesprek gingen. Ze deed deze activiteiten uit overtuiging, zonder er een cent aan te verdienen.

Website

Als ik de website open van de PvdA zie ik een mooie foto van Lilianne Ploumen en een overzichtelijk menu. Maar los van alle nuttige informatie en een heldere samenvatting van onze plannen, lees ik eigenlijk nergens echt ons “verhaal”. Waarom opent onze website niet met een kort portret van een van onze leden? Van dat jonge Rotterdamse PvdA-lid? Van iemand van het PvdA-ombudsteam in Brummen? Van die buurtwerker in Utrecht? Van die politieagent? Van die onderwijzer? Iedere bezoeker van onze website zou eigenlijk eerst het verhaal moeten lezen van een van onze actieve leden, of van een van onze iconen uit het verleden, voordat hij/zij bij het menu terechtkomt.

Trots

Op 7 maart vorig jaar bezocht ik voor het eerst van mijn leven een partijcongres van de PvdA. Dat vond plaats in Nieuwegein, vlak voor de lockdown. Ik werd omringd door partijgenoten uit heel Nederland. Gepassioneerde PvdA-leden die op het podium voor of tegen een motie spraken, die in de wandelgangen met elkaar in gesprek gingen, die allen hun eigen achtergrond hadden maar dezelfde idealen deelden en daar vaak ook in de praktijk mee bezig waren. Samen vertelden zij het verhaal van de PvdA. Dat verhaal moeten we niet voor onszelf houden. Daar mogen we trots op zijn. En dat mogen we landelijk, in de gewesten en in de afdelingen uitdragen in tekst, beeld en geluid. Zodat mensen weten wie wij zijn, waarvoor we staan, wat we willen en voor wie we het willen. Dat wil ik als voorzitter van de PvdA realiseren.